Judo, dżudo ( judo – z japońskiego "łagodna droga, łagodny sposób") – jest to sztuka walki powstała w Japonii.
Trening judo rozwija siłę oraz wyrabia formę i zmysł równowagi. Uczy strategi walki oraz walki w bezpośrednim kontakcie z stawiającym opór przeciwnikiem.
Trening judo jest niezwykle ciężki, opiera się na trenowaniu padów, kata oraz na randori (sparringu). Walki treningowe, prowadzone w parterze (ne-waza) albo stójce (tachi-waza), nazywają się randori. Walki na zawodach nazywa się shiai. Trening judo charakteryzuje się, zresztą jak większość japońskich sztuk walki, ceremonialnością. Trening zaczyna i kończy ceremonialny ukłon zwany rei. W ramach treningu trenuje się również układy kata – są to z góry zaaranżowane ataki i odpowiedzi na nie. Służą one do demonstrowania technik, dopracowania ruchów, a także do zachowania pewnych technik których już się nie stosuje w walkach sportowych
W trakcie walki zabrania się:
- uderzania i kopania
- dotykania przeciwnika twarzy
- atakowania innych stawów niż łokciowy
- utrzymywania mocno defensywnej pozycji
- technik zwanych kawazu gake (kani basami) i kane sute
- noszenia jakichkolwiek metalowych elementów (np. biżuterii) – kara za to to dyskwalifikacja
- "fałszywych" ataków, np. upadanie na kolana bez wykonywania rzutu typu "seoi nage"
- ściąganie przeciwnika do parteru siłą (wieszanie się itp.)
- utrzymywanie innego chwytu za strój niż podstawowy przez więcej niż 3 do 5 sekund bez ataku
Historia
Twórcą judo jest Japończyk dr Jigoro Kano (1860–1938). Kano urodził się w bogatej rodzinie w mieście Mikage. Jego dziadek prowadził własną pędzalnie sake. Jednak ojciec Jigoro – Kano Jirosaku Kireshiba – ze względu na to że nie był najstarszym synem nie przejął rodzinnego interesu. Zamiast tego został kapłanem Shinto i jednocześnie urzędnikiem, przez co miał wystarczające wpływy aby umieścić swojego syna na Uniwersytecie Tokijskim w 1877. Był bardzo dobrym studentem dzięki czemu w 1882 zdobył tytuł profesora nauk politycznych i ekonomii. Kano jako młodzieniec nie był ani silny ani duży (w wieku 20 lat ważył nie więcej niż 45 kg) przez co często mu dokuczano. Za namową przyjaciela rodziny Nakai Banseia (członek gwardii szoguna) zaczął trenować ju-jitsu. Jednak napotkał trudności ze znalezieniem odpowiedniego nauczyciela. Po znalezieniu odpowiedniej dla siebie szkoły – Tenjin Shin'yo-ryu – Jigoro rozpoczął systematyczny trening, a w wieku 21 lat zdobył tytuł "shihan" (mistrz) i stał się asystentem instruktora, który niedługo potem zachorował i zmarł. Kano znalazł inną szkołę – Kito Ryu w której większy nacisk kładziono na walkę niż na układy formalne kata.
W międzyczasie Kano zaczął opracowywać własne techniki i udoskonalać te już mu znane. Opracował takie techniki jak: Kata Guruma czy Uki Goshi. W wieku 22 lat zaczął prowadzić własną szkołę walki w świątyni buddyjskiej w Kamakurze. Dwa lata później szkoła ta zostanie przeniesiona, nazwana Kodokan i stanie się pierwszą a zarazem największą szkołą judo na świecie. Z początku styl ten był znany jako Kano Jiu-Jitsu bądź Kano Jiu-Do.
We wrześniu 1889 roku Jigoro Kano wyjeżdża na wielkie tournée po Europie w celu propagowania judo. W 1909 Kano staje się aktywnym członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Napisał także 15 publikacji dotyczących judo. W 1934 z powodów zdrowotnych Kano przestał prowadzić zajęcia. Mistrz zmarł na pokładzie statku "Hikawa-Maru" wracając do Japonii z zebrania Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w Kairze.
Techniki stosowane w judo wywodzą się z ju-jitsu lecz zostały usunięte te które zagrażają życiu lub zdrowiu, w tym uderzenia i kopnięcia. Generalnie zasada walki polega na wykorzystaniu siły przeciwnika przeciw jemu samemu, co umożliwia osobie słabszej pokonanie dużo silniejszego wroga. Kano zauważył że ju-jitsu było mnóstwem nie połączonych ze sobą sztuczek i postanowił stworzyć z nich całość, kierując się jednocześnie zasadą "maksymalnej efektywności".
